کاردرمانی برای اتیسم. یکی از مؤثر ترین مداخلات توانبخشی برای کودکان اتیسم ، کاردرمانی (Occupational Therapy) است.
رویکردی که با تمرکز بر عملکرد روزمره ، استقلال و مهارت‌های اجتماعی ، به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک می‌کند.
کاردرمانی شاخه‌ای از توانبخشی است که هدف آن کمک به افراد برای انجام مؤثر فعالیت های روزمره ( کار ، بازی ، تحصیل ، خود مراقبتی و تعامل اجتماعی ) است.
کاردرمانگر از تمرینات ، بازی‌ها ، فعالیت های هدفمند و اصلاح محیط برای تقویت مهارت‌های حرکتی ، شناختی ، حسی و اجتماعی استفاده می‌کند.
اهداف کاردرمانی در اتیسم
کاردرمانی برای کودکان مبتلا به اتیسم بسته به نیازهای فردی هر کودک طراحی میشود ، اما اهداف کلی عبارت‌اند از:
۱-بهبود مهارت های حرکتی ظریف و درشت
-هماهنگی دست و چشم ، گرفتن مداد ، استفاده از قاشق و قیچی ، دویدن و پریدن.
۲-تعدیل اختلالات پردازش حسی (Sensory Processing Disorder)
-بسیاری از کودکان اتیستیک نسبت به صدا ، نور، بافت یا تماس بدنی حساسیت بیش از حد دارند یا برعکس ، واکنش کمی نشان می‌دهند. کاردرمانگر با رویکرد یکپارچگی حسی (Sensory Integration) به تنظیم پاسخ‌های حسی کمک می‌کند.
۳-افزایش استقلال در فعالیت های روزمره (ADL)
-پوشیدن لباس ، شست‌وشو ، غذا خوردن ، رفتن به سرویس بهداشتی و انجام وظایف ساده خانه.
۴-تقویت مهارت های اجتماعی و ارتباطی
-از طریق بازی‌های گروهی ، تعامل با همسالان و یادگیری نوبت‌گیری ، تماس چشمی و درک احساسات دیگران.
۵-کاهش رفتارهای تکراری یا کلیشه‌ای
-با جایگزینی آن‌ها با فعالیت های هدفمند و خودتنظیمی.
۶-بهبود تمرکز و توجه
-از طریق تمرینات توجه انتخابی ، تداوم توجه و تحمل ناامیدی.
روش های کاردرمانی در اتیسم
کاردرمانگران از ترکیبی از روش‌های علمی و بازی‌محور استفاده می‌کنند. برخی از مهم‌ترین رویکردها عبارت‌اند از:
۱-درمان یکپارچگی حسی (Sensory Integration Therapy)
-هدف: تنظیم واکنش‌های بیش یا کم‌حساس به محرک‌های حسی (لمسی، بویایی ، بینایی ، شنوایی و حرکتی).
-مثال: تاب خوردن برای تنظیم حس تعادلی یا بازی با ماسه و خمیر برای تعدیل حساسیت لمسی.
۲-درمان بر مبنای بازی (Play Therapy)
-بازی ابزار طبیعی یادگیری در کودکان است. از طریق بازی ، کودک یاد می‌گیرد نوبت بگیرد ، با دیگران تعامل کند و احساسات خود را بیان کند.
۳-درمان مهارت های حرکتی (Motor Skills Training)
-تمریناتی برای تقویت عضلات کوچک (دست‌ها و انگشتان) و بزرگ (بازوها، پاها و تنه).
۴-درمان مهارت های روزمره (ADL Training)
-آموزش مهارت‌های خودمراقبتی از طریق برنامه‌های ساختارمند و گام‌به‌گام.
۵-استفاده از فناوری و وسایل کمکی
برنامه‌های تبلتی ، تخته‌های ارتباطی ، ابزارهای حسی و وسایل تطبیقی برای افزایش مشارکت.
مدت و روند درمان چگونه است؟
مدت و شدت کاردرمانی بسته به سن ، شدت علائم و اهداف فردی متفاوت است. معمولاً جلسات ۲ تا ۳ بار در هفته ، هر بار حدود ۴۵ تا ۶۰ دقیقه برگزار میشود.
پیشرفت معمولاً تدریجی اما پایدار است ، به ویژه زمانی که درمان زود آغاز شود (پیش از ۶ سالگی).
لازم به ذکر است که کاردرمانی یکی از ستون‌های اصلی مداخله در اختلال طیف اتیسم است.
این درمان با تمرکز بر نیازهای فردی کودک ، از طریق فعالیت های هدفمند ، محیط‌های حسی کنترل شده و همکاری نزدیک با خانواده ، به رشد مهارت های حیاتی زندگی کمک می‌کند.
شروع زود هنگام درمان و استمرار آن در کنار سایر رویکردها (مانند گفتاردرمانی و رفتاردرمانی) بهترین نتایج را به همراه دارد.
روش پیشنهادی دیگر:
