استروبوسکوپی حنجره چیست؟

استروبوسکوپی حنجره چیست؟ صدا یکی از بنیادی‌ ترین ابزارهای ارتباطی انسان است و کیفیت آن ارتباط مستقیمی با سلامت حنجره و عملکرد صحیح تارهای صوتی دارد.

مشاهده‌ی مستقیم حرکت تارهای صوتی در زمان تولید صدا به‌ دلیل سرعت بالای ارتعاش آن‌ها با دوربین‌های معمولی ممکن نیست.

سرعتی در حدود ( ۱۰۰ تا ۳۰۰ بار در ثانیه ) که با چشم غیر مسلح اصلا ممکن نیست.

اینجاست که استروبوسکوپی حنجره (Laryngeal Stroboscopy) به‌ عنوان یک ابزار تشخیصی پیشرفته در پزشکی مطرح می‌شود.

این روش با استفاده از نور فلاش‌ دار هماهنگ با ارتعاش تارهای صوتی ، امکان مشاهده‌ی حرکت ظاهراً آهسته و دقیق این ساختارها را فراهم می‌کند.

یک تعریف ساده از استروبوسکوپی حنجره

استروبوسکوپی حنجره ، تکنیکی از تصویربرداری است که برای بررسی حرکت دوره‌ای تارهای صوتی هنگام تولید صدا استفاده می‌شود.

در این روش ، نور فلاش‌دار ( استروبوسکوپ ) با بسامدی نزدیک به فرکانس ارتعاش تارهای صوتی ساطع می‌شود تا به‌صورت دیداری ، حرکت سریع آن‌ها به‌صورت آهسته یا ثابت دیده شود.

به‌ عبارت ساده ، این روش نوعی «تصویر آهسته از حرکات تار های صوتی» در زمان واقعی است که در تشخیص اختلالات صوتی بسیار ارزشمند است.

اصول عملکرد استروبوسکوپی حنجره چیست؟

۱-تابش نور پالسی هماهنگ با فرکانس صدا

دستگاه استروبوسکوپ ، نوری فلاش‌دار را به حنجره می‌تاباند.

فرکانس این فلاش با سیگنال صوتی تولید شده توسط بیمار همگام‌ سازی می‌شود.

۲-اثر استروبوسکوپی (Stroboscopic Effect)

اگر فرکانس نور اندکی با فرکانس واقعی ارتعاش تارهای صوتی تفاوت داشته باشد ، تصویر حاصل به‌ صورت حرکتی آهسته و پیوسته به‌نظر می‌رسد.

۳-ضبط و مشاهده‌ی تصویر

با استفاده از آندوسکوپ ( دهانی یا بینی ) و دوربین متصل به سیستم استروبوسکوپی ، حرکت تارهای صوتی روی مانیتور به‌ صورت ویدیو نمایش داده و ضبط می‌شود.

نحوه انجام استروبوسکوپی حنجره به چه صورت است؟

۱-بیمار روی صندلی مخصوص می‌نشیند.

۲-پزشک آندوسکوپ را از راه ( معمولا دهان ) یا بینی وارد حلق می‌کند تا حنجره دیده شود.

۳-بیمار صدایی پایدار ( مانند /i/ ) تولید می‌کند.

۴-دستگاه استروبوسکوپ نور پالسی هماهنگ با صدای بیمار ساطع می‌کند.

۵-حرکت تارهای صوتی به‌ صورت آهسته یا فاز به فاز روی مانیتور نمایش داده می‌شود.

۶-تصاویر ضبط‌ شده برای تحلیل دقیق درمانی استفاده می‌شوند.

پارامترهای قابل مشاهده در استروبوسکوپی حنجره عبارتند از:

-تقارن حرکتی تارهای صوتی (Symmetry)

-دامنه‌ی ارتعاش (Amplitude of Vibration)

-موج موکوزال (Mucosal Wave)

-بستن گلوتیسی (Glottic Closure)

-ثبات فاز (Phase Stability)

-رفتار بافتی و سطح مخاطی

این شاخص‌ها برای تشخیص انواع اختلالات صوتی مانند ندول ، پولیپ ، کیست ، فلج تار صوتی و التهاب‌ های مزمن حنجره حیاتی‌اند.

کاربردهای بالینی استروبوسکوپی حنجره چیست؟

۱-تشخیص اختلالات صوتی

-ندول‌ها و پولیپ‌های تار صوتی

-فلج یا کاهش حرکتی یک یا هر دو تار صوتی

-ادم رینکه (Reinke’s Edema)

-زخم یا اسکار پس از جراحی

-التهاب‌ها و ضایعات ناشی از استفاده‌ی بیش از حد از صدا

۲-پیگیری درمان و توان‌ بخشی صدا

-پس از جراحی یا گفتاردرمانی ، پزشک با استروبوسکوپی روند بهبودی را ارزیابی می‌کند.

۳-کاربرد آموزشی و پژوهشی

-برای آموزش دانشجویان پزشکی ، گفتار درمانی و تحقیقات فیزیولوژی صوت.

۴-ارزیابی خوانندگان و بازیگران حرفه‌ای

-بررسی سلامت صوتی و کیفیت عملکرد حنجره در افراد با استفاده‌ی زیاد از صدا.

در ادامه به مزایا و محدودیت‌ های استروبوسکوپی حنجره اشاره میکنیم.

مزایا:

-روش غیر تهاجمی و بدون درد.

-نمایش واضح حرکات سریع تارهای صوتی.

-امکان ضبط و بررسی دقیق در فازهای مختلف ارتعاش.

-کاربرد بالینی گسترده برای انواع اختلالات صوتی.

محدودیت‌ها:

-نیاز به تولید صدای پایدار از سوی بیمار؛ در بیماران با بی‌ ثباتی صدا ممکن است نتیجه مناسب نباشد.

-مشاهده‌ی پدیده‌ی «تصویر متوسط» به‌ جای حرکت واقعی (زیرا در هر فلاش ، تصویر یک لحظه خاص گرفته می‌شود).

-دشواری در بررسی حرکات نامنظم یا غیرتناوبی.

در آخر لازم به ذکر است که استروبوسکوپی حنجره ، یکی از دقیق‌ ترین و پر کاربرد ترین روش‌ های بررسی عملکرد تار های صوتی است.

این تکنیک با استفاده از نور فلاش‌دار هماهنگ با ارتعاش صوت ، امکان مشاهده‌ی حرکات بسیار سریع را فراهم می‌کند.

به‌ لطف دقت بالا ، غیرتهاجمی بودن و توانایی در تحلیل جزئیات حرکتی ، این روش به ابزاری ضروری برای متخصصان گوش و حلق و بینی ، گفتاردرمانگران و پژوهشگران حوزه‌ی صدا تبدیل شده است.