اختلالات رفتاری در اتیسم

اختلالات رفتاری در اتیسم. اختلال طیف اتیسم (ASD) یک اختلال تکاملی عصبی است که بر مهارت‌ های ارتباطی ، تعامل اجتماعی ، پردازش حسی و الگوهای رفتاری فرد تأثیر می‌گذارد.

یکی از جنبه‌ های مهم و چالش‌ برانگیز در اتیسم ، اختلالات رفتاری است که ممکن است از رفتارهای تکراری ساده تا پرخاشگری ، خود آزاری و مشکلات تنظیم هیجانی متغیر باشد.

درک دلایل این رفتارها و ارائه‌ی مداخلات مناسب نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی فرد و خانواده دارد.

علت‌ شناسی اختلالات رفتاری در اتیسم چیست؟

رفتار های چالش‌ برانگیز در اتیسم معمولاً نتیجه‌ی ترکیبی از عوامل زیر هستند:

۱-مشکلات ارتباطی

کودکان دارای اتیسم ممکن است نتوانند نیازها ، درد ، خشم یا استرس خود را با زبان مناسب بیان کنند؛ بنابراین به رفتارهای شدیدتر متوسل می‌شوند.

۲-حساسیت‌های حسی

برخی افراد طیف اتیسم دچار بیش‌حسی یا کم‌ حسی هستند. نور شدید ، صداهای بلند یا لمس ناگهانی می‌تواند موجب واکنش‌ های انفجاری یا اجتنابی شود.

۳-مشکلات تنظیم هیجانی

اختلال در مهارت‌ های خود تنظیمی باعث می‌شود که فرد در مواجهه با تغییرات ، ناکامی یا استرس واکنش‌های رفتاری شدید نشان دهد.

۴-عوامل پزشکی یا جسمی

درد های داخلی (مثلاً یبوست ، عفونت گوش ، آلرژی) می‌توانند بدون اینکه فرد قادر به بیان آن باشد ، موجب رفتارهای غیرمعمول یا تهاجمی شوند.

۵-الگوهای شناختی متفاوت

ناتوانی در درک دیدگاه دیگران ، تغییر ناپذیری الگوهای ذهنی و نیاز شدید به روتین‌ها نیز می‌تواند عامل برخی رفتارها باشد.

انواع اختلالات رفتاری در اتیسم چیست؟

۱-رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای (Stereotypy)

-تکان دادن دست‌ها
-راه رفتن روی پنجه
-چرخاندن اشیاء
-تکرار کلمات (اکولالیا)

این رفتارها می‌توانند نقش خود تنظیمی یا کاهش اضطراب داشته باشند.

۲-رفتارهای پرخاشگرانه

-ضربه زدن به دیگران
-پرتاب اشیاء
-جیغ زدن و فریاد

این رفتارها معمولاً ریشه در ناتوانی در ابراز نیازها یا فشارهای محیطی دارند.

۳-خودآزاری (Self-injury)

-زدن سر به دیوار
-گاز گرفتن دست
-خراشیدن پوست

خودآزاری نیازمند مداخله‌ی تخصصی فوری است.

۴-رفتارهای مخرب محیطی

-شکستن وسایل
-ریختن مکرر اشیاء
-به‌هم‌ ریختن محیط

۵-مشکلات توجه و بیش‌فعالی

بسیاری از کودکان دارای اتیسم هم‌پوشانی با ADHD دارند.

۶-اختلالات خواب

بی‌خوابی یا خواب ناپیوسته می‌تواند خود باعث افزایش رفتارهای چالش‌برانگیز شود.

۷-رفتارهای اجتنابی و اضطرابی

-ترس از محیط‌های شلوغ
-مقاومت شدید در برابر تغییر برنامه
-اجتناب از تماس چشمی یا تعامل اجتماعی

ارزیابی رفتار در اتیسم

-روش تحلیل کاربردی رفتار (ABA)

این روش یکی از ابزارهای علمی مهم برای تحلیل علت رفتار است و شامل:

-تحلیل عملکرد رفتار (FBA)
بررسی:
پیشایند → رفتار → پیامد

-بررسی پزشکی و حسی

برای درد ، مشکلات گوارشی ، مشکلات خواب یا اختلالات پردازش حسی.

-استفاده از مقیاس‌های استاندارد

مانند:

* ABC (Aberrant Behavior Checklist)
* BASC
* SRS

رفتار های چالش‌ برانگیز در اتیسم صرفاً “مسئله رفتاری” نیستند بلکه اغلب پیام‌ هایی درباره‌ی نیاز ، درد ، استرس یا مشکل ارتباطی هستند.

درک ریشه‌ های این رفتارها و به‌ کارگیری مداخلات علمی ، می‌تواند به طور قابل‌ توجهی کیفیت زندگی کودکان دارای اتیسم و خانواده‌ هایشان را بهبود بخشد.

ترکیبی از آموزش مهارت‌ها ، مداخلات رفتاری ، تنظیم محیط ، حمایت‌های حسی و در صورت نیاز درمان دارویی ، بهترین نتایج را ایجاد می‌کند.