کاردرمانی برای اتیسم

کاردرمانی برای اتیسم. یکی از مؤثر ترین مداخلات توانبخشی برای کودکان اتیسم ، کاردرمانی (Occupational Therapy) است.

رویکردی که با تمرکز بر عملکرد روزمره ، استقلال و مهارت‌های اجتماعی ، به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک می‌کند.

کاردرمانی شاخه‌ای از توانبخشی است که هدف آن کمک به افراد برای انجام مؤثر فعالیت‌ های روزمره ( کار ، بازی ، تحصیل ، خود مراقبتی و تعامل اجتماعی ) است.

کاردرمانگر از تمرینات ، بازی‌ها ، فعالیت‌ های هدفمند و اصلاح محیط برای تقویت مهارت‌های حرکتی ، شناختی ، حسی و اجتماعی استفاده می‌کند.

اهداف کاردرمانی در اتیسم

کاردرمانی برای کودکان مبتلا به اتیسم بسته به نیازهای فردی هر کودک طراحی می‌شود ، اما اهداف کلی عبارت‌اند از:

۱-بهبود مهارت‌ های حرکتی ظریف و درشت

-هماهنگی دست و چشم ، گرفتن مداد ، استفاده از قاشق و قیچی ، دویدن و پریدن.

۲-تعدیل اختلالات پردازش حسی (Sensory Processing Disorder)

-بسیاری از کودکان اتیستیک نسبت به صدا ، نور، بافت یا تماس بدنی حساسیت بیش از حد دارند یا برعکس ، واکنش کمی نشان می‌دهند. کاردرمانگر با رویکرد یکپارچگی حسی (Sensory Integration) به تنظیم پاسخ‌های حسی کمک می‌کند.

۳-افزایش استقلال در فعالیت‌ های روزمره (ADL)

-پوشیدن لباس ، شست‌وشو ، غذا خوردن ، رفتن به سرویس بهداشتی و انجام وظایف ساده خانه.

۴-تقویت مهارت‌ های اجتماعی و ارتباطی

-از طریق بازی‌های گروهی ، تعامل با همسالان و یادگیری نوبت‌گیری ، تماس چشمی و درک احساسات دیگران.

۵-کاهش رفتارهای تکراری یا کلیشه‌ای

-با جایگزینی آن‌ها با فعالیت‌ های هدفمند و خودتنظیمی.

۶-بهبود تمرکز و توجه

-از طریق تمرینات توجه انتخابی ، تداوم توجه و تحمل ناامیدی.

روش‌ های کاردرمانی در اتیسم

کاردرمانگران از ترکیبی از روش‌های علمی و بازی‌محور استفاده می‌کنند. برخی از مهم‌ترین رویکردها عبارت‌اند از:

۱-درمان یکپارچگی حسی (Sensory Integration Therapy)

-هدف: تنظیم واکنش‌های بیش‌ یا کم‌حساس به محرک‌های حسی (لمسی، بویایی ، بینایی ، شنوایی و حرکتی).

-مثال: تاب خوردن برای تنظیم حس تعادلی یا بازی با ماسه و خمیر برای تعدیل حساسیت لمسی.

۲-درمان بر مبنای بازی (Play Therapy)

-بازی ابزار طبیعی یادگیری در کودکان است. از طریق بازی ، کودک یاد می‌گیرد نوبت بگیرد ، با دیگران تعامل کند و احساسات خود را بیان کند.

۳-درمان مهارت‌ های حرکتی (Motor Skills Training)

-تمریناتی برای تقویت عضلات کوچک (دست‌ها و انگشتان) و بزرگ (بازوها، پاها و تنه).

۴-درمان مهارت‌ های روزمره (ADL Training)

-آموزش مهارت‌های خودمراقبتی از طریق برنامه‌های ساختارمند و گام‌به‌گام.

۵-استفاده از فناوری و وسایل کمکی

برنامه‌های تبلتی ، تخته‌های ارتباطی ، ابزارهای حسی و وسایل تطبیقی برای افزایش مشارکت.

مدت و روند درمان چگونه است؟

مدت و شدت کاردرمانی بسته به سن ، شدت علائم و اهداف فردی متفاوت است. معمولاً جلسات ۲ تا ۳ بار در هفته ، هر بار حدود ۴۵ تا ۶۰ دقیقه برگزار می‌شود.

پیشرفت معمولاً تدریجی اما پایدار است ، به‌ ویژه زمانی که درمان زود آغاز شود (پیش از ۶ سالگی).

لازم به ذکر است که کاردرمانی یکی از ستون‌های اصلی مداخله در اختلال طیف اتیسم است.

این درمان با تمرکز بر نیازهای فردی کودک ، از طریق فعالیت‌ های هدفمند ، محیط‌های حسی کنترل‌ شده و همکاری نزدیک با خانواده ، به رشد مهارت‌ های حیاتی زندگی کمک می‌کند.

شروع زود هنگام درمان و استمرار آن در کنار سایر رویکردها (مانند گفتاردرمانی و رفتاردرمانی) بهترین نتایج را به همراه دارد.